De hier afgebeelde fibula’s (mantelspelden) zijn afkomstig uit een vroegmiddeleeuws grafveld in Rhenen. Ze dateren uit de zesde eeuw. De 2,2 centimeter hoge zilveren ruiterfibula (bovenste afbeelding) komt uit een buitengewoon rijk graf, waarin nog een paar andere mantelspelden lagen, en een kralensnoer, een glas, oorringen, een gesp, een broche en twee ringen.

1100 graven

In het grafveld van Rhenen, dat in 1950 werd blootgelegd, werden meer dan 1100 graven gevonden. Het waren inhumatiegraven (met skeletten) en crematiegraven. Het grafveld is vanaf ongeveer 400 tot in de achtste eeuw in gebruik geweest.

Levensstijlen en sociale verschillen

Vrijwel alle graven bevatten bijgiften die aan de doden zijn meegegeven. Dergelijke voorwerpen maken het mogelijk een graf te dateren en verschaffen ons bovendien inzicht in de verscheidenheid aan levensstijlen en in de sociale verschillen tussen de overledenen (arm en rijk). De maatschappelijke positie van de doden was veelal bepalend voor het aantal en het soort bijgiften dat ze meekregen. Ook de leeftijd en sekse van de overledenen speelden daarbij een rol.

Voorwerpen in graven

Behalve fibula’s komen we in vroegmiddeleeuwse graven talrijke andere voorwerpen tegen. In vrouwengraven worden bijvoorbeeld ook kralensnoeren gevonden, terwijl in mannengraven vaak messen, sleutels, tasjes, pincetten, vuurslagen en wapens worden aangetroffen. Ook werd er glas- en vaatwerk aan de doden meegegeven, dat mogelijk gevuld was met voedsel voor de overtocht naar gene zijde. Dit voedsel is meestal niet bewaard gebleven, evenmin als de kleding die de doden droegen. Al zijn er op de metalen voorwerpen vaak nog resten van dat textiel te vinden.

Paardengraven

In het grafveld van Rhenen zijn ook veertien paardengraven gevonden. De paarden waren waarschijnlijk eigendom van de sociale elite binnen de Frankische gemeenschap. Ze werden vaak mooi uitgedost. In graven van rijke mannen zijn onder andere paardenbitten en ruitersporen aangetroffen. Sommige mannen zijn begraven met wapens voor de jacht. Dit soort voorwerpen duidt op een zekere status. Dat geldt ongetwijfeld ook voor de zilveren ruiterfibula.