Aardewerken potten uit de vroege middeleeuwen (400-1000) werden In Nederland en Engeland ook gebruikt als urn. In onze tijd zijn ze veelal opgedoken in grafvelden. Dat geldt ook voor de hier afgebeelde ribbelurn (350-450 na Chr., 17,5 centimeter hoog) die in het Groningse Loppersum is gevonden.

Saksisch aardewerk

Zoals bij veel zogenaamd ‘Saksisch’ aardewerk ziet de pot er glimmend zwart gepolijst uit een natuurlijk effect van het bakken. De urn heeft een plastische versiering op de wand en is gedecoreerd met indrukken van stempels. Dit soort aardewerk is heel herkenbaar en daardoor goed te dateren.

Populair gebruiksvoorwerp

In het dagelijks leven werden potten als deze geregeld gebruikt. Ze gingen dan ook vaak kapot en moesten dan worden vervangen. Daardoor veranderden ze relatief snel van uiterlijk. De vorm van de teruggevonden potten kan dan ook bol of wijdmondig zijn. Ook zijn er exemplaren met zogenoemde standvoetjes gevonden. Soms zijn de potten zo overdadig versierd, dat de vorm sterk is uitgedijd. De ribben die op de Loppersumse urn zijn aangebracht, lijken te zijn ontleend aan glazen en metalen voorbeelden of aardewerk uit de laat-Romeinse tijd.

Urnen met crematieresten

De urn weerspiegelt de culturele contacten die er waren tussen Noord-Nederland en bevolkingsgroepen in Noordwest-Duitsland. Het verbranden van lijken en het bijzetten van de crematieresten in een urn gebeurde van de late prehistorie tot in de vroege middeleeuwen. Crematie was overigens niet de enige methode om de doden een plaats te geven. Ze werden ook begraven, net als soms de urnen met verzamelde crematieresten.

Heidense gewoonte

De introductie van het christendom leidde ertoe dat de ‘heidense’ gewoonte van lijkverbranding uiteindelijk werd opgegeven. Christenen geloofden dat hun lichaam intact moest blijven. Door lijkverbranding zou niet worden erkend dat God het lichaam op enig moment zou laten opstaan en zou verenigen met de ziel en de geest. Pas in de twintigste eeuw keerde het cremeren in West-Europa terug.