Zegelsteen van gele jaspis
Zegelstenen, zoals het hier afgebeelde exemplaar (1ste-2de eeuw na Chr., 1,4 centimeter lang), werden in de Romeinse tijd gebruikt als waarmerk, maar ook als amulet of sieraad. De afzender zette als het ware zijn handtekening met een afdruk van zijn zegel in was. Op een soortgelijke manier werden ook potten verzegeld.
Magische werking
Aan de afbeelding op de zegelsteen werd vaak een magische werking toegeschreven. Bijvoorbeeld: een afbeelding van de god Mars of Minerva in krijgstenue moest soldaten helpen in de strijd. De steensoort kon de magie nog versterken. In de Romeinse tijd was het ook mode om een ring met een zegelsteen te dragen. Meestal zijn zegelstenen ovaal van vorm en niet groter dan anderhalve centimeter. Stenen van ringen worden meestal los teruggevonden. Door roest gaat het ijzer van de ring vaak verloren.
Intaglios of gemmen
Zegelstenen worden ook wel intaglios genoemd, afgeleid van het Italiaanse woord intagliare dat insnijden betekent, hoewel de voorstelling met een boor in de steen is gegraveerd. Een andere gangbare benaming voor de zegelsteen is gem, afgeleid van het Latijnse woord gemma dat edelsteen betekent. Gem wordt nu gebruikt als aanduiding voor gesneden edelstenen.
Steensoorten
Zegelstenen werden gemaakt van sier- en edelstenen, waarvan de kwartsen en chalcedonen de meest gebruikte zijn. Het zijn stenen met een niet al te grote hardheid die betrekkelijk eenvoudig te bewerken zijn. Een geliefde steensoort was amethist, zoals ook kornalijn en jaspis. Glas vormde een goedkoop alternatief. Van originele gegraveerde stenen werden op grote schaal malletjes gemaakt. In die mallen werden hele series glazen zegelstenen in allerlei kleuren gegoten.
Verslindende leeuw
De hier weergegeven zegelsteen, die in de negentiende eeuw is gevonden in het Utrechtse Vechten in de buurt van een voormalig Romeins fort, is een gele jaspis. Op de steen zien we een leeuw die bezig is een beest te verslinden. Zijn kop steekt nog uit de muil van de leeuw naar buiten. Boven de leeuw is een halve maan afgebeeld en tussen zijn poten een ster. Dit soort voorstellingen werd in de Romeinse tijd vaker gebruikt.
