Gemengd Egyptisch, Grieks en Romeins
Onder de opvolgers van Alexander de Grote (na 332 v.Chr.) trad er een versmelting op van de talrijke culturen uit zijn enorme rijk. De Ptolemaen gaven de oppergod Serapis een nieuw uiterlijk en vanuit de hoofdstad Alexandrië verspreidden de populaire Egyptische erediensten zich over de rest van de landen rondom de Middellandse Zee, tot in Rome toe, waar heiligdommen van Serapis en zijn vrouw Isis verrezen.
Nieuwe mengstijl
De nieuwe mengstijl van Grieks-Romeinse en Egyptische elementen zien we terug in de hier afgebeelde bronzen beeldjes. Die zijn niet meer in gipsmallen afgegoten, maar vrij in was gemodelleerd. Je ziet het aan de vrijere poses. Die laten een klassiek-Griekse houding van het menselijk lichaam zien, in plaats van de ‘platte’ Egyptische pose. De kleding en attributen zijn eveneens terug te voeren op de Grieks-Romeinse mode en gebruiken.
Godin Isis
De bronzen, hol gegoten, 23,5 centimeter hoge Isis die rechts op de eerste afbeelding staat (1ste-2de eeuw na Chr.) is gekleed in een mix van Egyptische en Griekse mode. Op het hoofd draagt ze een korenmaat met een Egyptische verenkroon plus zonneschijf, koehorens en twee korenaren. De attributen laten zien dat zij de godin van voorspoed en overvloed is. Ze is weergegeven in de klassieke houding, waarbij het lichaam met een sierlijke draai op een been steunt. De godin draagt een ruimvallend onderkleed dat tussen de borsten met de kenmerkende ‘Isisknoop’ sluit. De mantel is over de linkerschouder en rond het middel geslagen. Het Hellenistische kapsel met haarwrong wordt door een diadeem op zijn plaats gehouden. In de linkerarm houdt de godin twee ‘hoorns des overvloeds’, waarop granaatappels en druiventrossen rusten.
Osiris met vaaslichaam
Een mysterieus cultusbeeld uit Canopus, een stadje vlak bij Alexandrië, verscheen vanaf het midden van de 1ste eeuw na Chr. op voorwerpen en munten: een vaasvormig lichaam met daarop een mensenhoofd (beeldje links, eerste afbeelding). Waarschijnlijk betreft het een afbeelding van de god Osiris. De vaas zou dan Nijlwater bevatten, want Canopus lag aan de monding van een van de armen van deze rivier. De vaasvorm won ook buiten het stadje al snel aan populariteit. Het hoofd van Osiris wordt hier door een zeer on-Egyptische hoofddoek bedekt. Op het vaaslichaam zijn in hoog reliëf verschillende Egyptische voorstellingen aangebracht, onder meer een gevleugelde scarabee met zonneschijf, twee figuren van de naakte Harpokrates (Horus als jongen), twee hurkende bavianen en de godinnen Isis en Nepthys.
Isis in Griekse houding
Het kleine holle Isis-figuurtje (rechts, tweee afbeelding) toont de godin op een troon in een typisch Griekse houding – met een been opgetrokken en met haar bovenlichaam naar het kind gedraaid. Ze draagt een strak onderkleed, een schouderdoek met franje en een zware, geplooide mantel over de benen. Ze heeft een kapsel met afhangende pijpenkrullen.
Romeinse Anoebis
De zeven centimeter hoge figuur links op de tweede afbeelding (1ste-2de eeuw na Chr.) is een goed voorbeeld van een mix van Egyptische en Grieks-Romeinse motieven. Het is de Egyptische god Anoebis met een jakhalskop en een gedraaide lichaamshouding in de gedaante van een Romeinse keizer. De god draagt een Romeinse borstkuras, een wapenrok en schouderstukken van metaalplaat. In de linkerhand een kort zwaard. In de rechter een doorboord gat waarin iets moet hebben gezeten. Tussen de jakhalsoren staat een Egyptische bundelkroon met zonneschijven.
