Magische amuletten

Amuletten zijn kleine voorwerpen of ornamenten waaraan een magische werking wordt toegeschreven. In het oude Egypte konden ze een levende en een dode tegen gevaren beschermen of hun een bijzondere macht verschaffen. Het geloof in de kracht van dergelijke voorwerpen is in verschillende culturen nog altijd wijdverbreid.

Honderden typen

Van de oud-Egyptische beschaving zijn meer dan honderden typen amuletten bekend, variërend van godenfiguren tot dierenfiguren, lichaamsdelen, gebruiksvoorwerpen en hiërogliefen, afhankelijk van hun functie en periode. Nog steeds worden er soms tientallen exemplaren gevonden tussen de windsels van een enkele mummie. Amuletten werden vaak massaal vervaardigd van faience, een geglazuurd keramisch materiaal dat als een pasta in mallen werd afgedrukt en vervolgens werd gebakken. Toch zijn de duurdere exemplaren nog vaak uit steen gesneden. De hier afgebeelde amuletten zijn vermoedelijk allemaal afkomstig uit de Late Periode (722-332 v. Chr.).

Magie

De magie van een amulet berust op de vorm en het materiaal. Hij heeft de magische kracht van wat hij voorstelt. Dat kan een godheid zijn of een symbool, zoals het levensteken (anch). Aan sommige natuurlijke of door de mens gemaakte materialen schreven de Egyptenaren bepaalde krachten toe. Kleursymboliek is een ander aspect van de amulet dat met magie te maken heeft. Sommige kleuren hebben een speciale betekenis, al of niet in relatie tot de natuur. Soms is het van belang dat de amulet op de goede plaats van het lichaam wordt gedragen, wil hij effect hebben.

Godenfiguurtjes

Zeer populair waren de kleine godenfiguurtjes, waaraan een beschermende kracht werd toegeschreven. Een van hen is Bes, de dwerggod die met zijn afschrikwekkende leeuwenmasker alle kwaad verdrijft. De god met de jakhalskop is Anoebis, beschermer van de begraafplaats en de mummie. Het zwangere nijlpaard is Taweret, de speciale beschermster van vrouwen en kinderen. Figuurtjes van de godinnen Isis (met haar kind Horus) en Nephthys verwijzen naar de mythe van Osiris, heerser over het dodenrijk, en moeten de overledene helpen de dood te overwinnen. Al deze figuurtjes (maximaal 6 centimeter hoog) zijn gemaakt van faience met groenblauw glazuur.

Attributen en abstracte tekens

Sommige attributen, zoals miniatuurkronen, hielpen de dode in het hiernamaals bij de wederopstanding. Een aantal amuletten drukt abstracte begrippen uit door middel van tekens uit het hiërogliefenschrift. De bekendste hiervan is het levensteken of hengselkruis. Erg algemeen zijn ook de djed-pijler van Osiris, een teken van duurzaamheid, en de beschermende tjet-strik van Isis, vanwege de rode kleur ook wel Isis-bloed genoemd. De groene papyrusstengel (groen = vruchtbaar, gezond) behoort eveneens tot deze groep.

De voorwerpen | Relevante voorwerpen