Attributen van farao’s en goden

Farao’s worden meestal afgebeeld met attributen die symbool staan voor hun macht: een kromstaf en een vlegel. Bij de Egyptische goden is dat symbool het levensteken (anch) of de zogeheten was-scepter. Dit attribuut betekent heerschappij of macht en werd in de mythologie van de Egyptenaren door de meeste goden gedragen. De godenscepter ziet eruit als een gestileerde dierenkop op een kromme staf, mogelijk afgeleid van een herdersstaf.

Kromstaf

De kromstaf van de farao, die nooit met een was-scepter wordt afgebeeld, is waarschijnlijk ook een herdersstaf, waarmee afgedwaalde dieren kunnen worden gevangen. Oorspronkelijk was het een attribuut van nomadische volken die langs de randen van het Nijldal woonden. Uiteindelijk werd de kromstaf een leiders- of koningsstaf. Het is niet duidelijk of we de farao tegen die achtergrond moeten beschouwen als een goede herder van zijn volk.

Vlegel

De betekenis van de andere faraostaf, de vlegel, is problematischer. Volgens sommigen is het een gesel om mensen te straffen, anderen denken aan een vliegenmepper of een dorsvlegel in de landbouw als tegenhanger van de kromstaf bij de veeteelt. Ook wordt er gedacht aan een gomhengel, een stok met lappen eraan die langs gombomen/acacia’s werden gestreken om hars te verzamelen. De vlegel zou ook de macht over leven en dood kunnen symboliseren. De twee koningsscepters zouden dan kunnen staan voor het goede (helpende) en het kwade (straffende) aspect van het koningschap.

Osiris

De god Osiris draagt de twee scepters ook, omdat hij koning is, namelijk van het dodenrijk. Een mooi voorbeeld van Osiris als koning is het hier getoonde bronzen beeld. Het is afkomstig uit het oude Thebe en is gedateerd in de 6de of 7de eeuw v.Chr. We zien Osiris met de kroon en scepters (kromstaf en vlegel). Het beeld is volledig ingelegd met strips van gekleurde steen en draagt de resten van een laag bladgoud. Het beeld is met z’n hoogte van ruim een meter het grootste bronzen beeld in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden.

De voorwerpen | Relevante voorwerpen