Een drinkgelag voor mannen én vrouwen

Drinkgelagen of symposia (symposion = ‘samen drinken’) zijn uitgevonden door de oude Grieken. Ze werden al in de 8ste eeuw v.Chr. beschreven. Het waren bijeenkomsten waar uitsluitend mannen aan mochten meedoen. Bij de Etrusken lag dat anders. Op afbeeldingen van opgegraven aardewerk uit Athene kunnen we zien hoe het er op een Grieks drinkgelag ongeveer aan toe ging. Mannen dronken hun wijn vaak liggend uit drinkschalen, drinkbekers of (jacht)hoorns. Gezelschapsdames zorgden voor muziek, poëzie, een beschaafd gesprek en/of seks. Soms namen de mannen een jongen mee, of een slaaf, om aan hun gerief te komen.

Dronkenschap

Niet zelden ontaardde een drinkgelag in een breed gedragen dronkenschap. Maar het was niet louter losbandigheid wat de klok sloeg. De symposia fungeerden ook als eredienst, die werd geopend en gesloten met hymnen, gebeden en offers voor Dionysos, god van onder meer de wijn, menselijke beschaving, enthousiasme, poëzie en muziek.

Vrouwen gelijkwaardig

De drinkgelagen van de Etrusken kwamen uit de Griekse voort, maar vertoonden een afwijkende vorm. Anders dan bij de Grieken mochten ook vrouwen, niet te verwarren met de Griekse escorts, er als gelijkwaardige bezoekers aan meedoen. Een ander verschil was dat er behalve wijn ook maaltijden werden genuttigd. Op Etruskische grafschilderingen en spiegels zijn afbeeldingen te zien van mannen die op zo’n symposion naast vrouwen liggen, al dan niet in een romantische pose.

Dionysos

De Etrusken waren dol op rituelen en kunst uit Attica (de grotendeels verstedelijkte regio van Athene), die ze soms ook imiteerden. Net als bij de Atheners was een Etruskisch symposion bedoeld om aristocratische gelijkgestemden in een gezellige sfeer tot elkaar te brengen, al werden de Griekse grondslagen van het drinkgelag niet klakkeloos overgenomen. Zo is het opmerkelijk dat bijna alle bewaard gebleven voorstellingen van symposia in Etrurië zijn aangetroffen in graven. Dat zou te maken hebben met het geloof van de Etrusken in Dionysos als overwinnaar van de dood en begeleidende god op weg naar het hiernamaals.

Wijnvat en urn

Antieke Griekse schrijvers wezen daar ook op. Zij beschouwden Dionysos in de Etruskische context als Hades, de Griekse god van de onderwereld en heerser over de doden. De Etrusken zelf leken daar flexibeler mee om te gaan. Zij zagen in Dionysos zowel de god van de wijn als de god van de doden en combineerden de Attische stijl moeiteloos met hun eigen uitvaartrituelen. Zo kon dus bij wijze van spreken een amfoor voor de Grieken een wijnvat zijn en voor de Etrusken een urn of beide.