Kikkerspeld
De kikker die we hier zien (2de-3de eeuw na Chr., 3,3 cm lang), is een Romeinse fibula of mantelspeld die oorspronkelijk was versierd met gekleurd email. De speld had niet alleen een praktische functie, maar diende ook als sieraad.
Praktisch en decoratief
In de Romeinse tijd bestond het bovenkleed, een soort mantel, meestal uit een grote lap stof. Bij de mannen werd die gedrapeerd tot een toga of pallium, en bij de vrouwen tot een palla, die tot aan de voeten reikte. Bij het draperen van de lap stof werden mantelspelden gebruikt om de stof waar nodig vast te zetten. Bij opgravingen van nederzettingen uit de Romeinse tijd zijn veel mantelspelden (fibulae) gevonden. De meeste zijn van brons. Soms zien ze eruit als een eenvoudige veiligheidsspeld, maar vaak zijn ze fraai van vorm en hadden ze een decoratieve functie.
Scharnierfibula
Op de rug van de hier afgebeelde gestileerde kikker zien we twee driehoekjes die oorspronkelijk waren opgevuld met rood email. De naald van de speld ontbreekt. Het voorwerp is een ‘scharnierfibula’ waarbij de naald vastzit aan een asje aan de bovenkant en het uiteinde van de naald klem wordt gezet in een naaldhouder aan de onderkant.
Schenking
Fibula’s van email zijn in de 2de en 3de eeuw na Chr. op grote schaal in allerlei vormen en maten geproduceerd in de noordwestelijke provincies van het Romeinse rijk. Dit exemplaar is gevonden in de Betuwe, in de buurt van Tiel. Het is in 1938, samen met andere voorwerpen uit de Romeinse tijd, geschonken aan het Rijksmuseum van Oudheden door mr. W.V. ten Kate, burgemeester van Vollenhoven en vele jaren een bevlogen archeologisch correspondent van het museum.
